Ποια είναι η βασική προϋπόθεση για το επιχειρείν;

To άρθρο αυτό γράφτηκε από τον Κυριάκο Μαυρίδη. Είναι διαχειριστής σε Hedge Funds και κατασκευαστής αλγοριθμικών μοντέλων αυτοματοποιημένου trading και έχει κάνει μεταπτυχιακά στα Εφαρμοσμένα Μαθηματικά, στη Στατιστική και στα Μαθηματικά Μοντέλα Πρόβλεψης.

Αβεβαιότητα. Είναι η λέξη που κυριαρχεί ειδικά στις μέρες που διανύουμε και η λέξη που κυριολεκτικά φοβίζει τους πάντες. Οικονομολόγους, managers, επιχειρηματίες, τους πάντες. Αυτό βέβαια που οι περισσότεροι δεν κατανοούν είναι ότι η αβεβαιότητα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πραγματικότητας, ή καλύτερα, αντανακλά την εσωτερική αξία της πραγματικότητας καθώς κάθε στιγμή του επιχειρείν αποτελεί μια εν δυνάμει ευκαιρία. Τί σημαίνει εσωτερική αξία της πραγματικότητας;

Φανταστείτε για παράδειγμα ένα περιβάλλον όπου, το επιχειρείν θα ήταν τόσο προβλέψιμο ως προς τις αποδόσεις του ώστε, θα καθίστατο εύκολο για τον καθένα από εμάς. Ειλικρινά, πως θα μπορούσαν να διαμορφωθούν περιθώρια κέρδους τέτοια που, θα το έκαναν ελκυστικό; Η ίδια η ανθρώπινη φύση αναζητά το κάτι διαφορετικό, το καινοτόμο, το τολμηρό. Ένα τέτοιο περιβάλλον θα το κατέρριπτε η ίδια η φύση μας που διαισθητικά (για τον καθένα εξ’ ημών) μας έχει “προικίσει” με μια ιδιότυπη συνάρτηση ρίσκου-απόδοσης. Η συνάρτηση αυτή είναι πρωτεύουσα ερώτηση που, οφείλουμε να υποβάλλουμε τον εαυτό μας σε κάθε επιχειρηματικό μας βήμα δίνοντας πειστική και ειλικρινή απάντηση προτού προχωρήσουμε.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο χρειαζόμαστε τα λεγόμενα “μοντέλα πρόβλεψης”. Ένα τέτοιο μοντέλο ουσιατικά απαντάει στο ερώτημα: “πόσο αντέχω να ρισκάρω για να πετύχω την απόδοση με την οποία θα είμαι ικανοποιημένος;”

Προφανώς και η σχέση ρίσκου απόδοσης είναι αντιστρόφως ανάλογη. Η απάντηση στην αβεβαιότητα λοιπόν, μπορεί να δοθεί μόνο μέσα από ένα τέτοιο μηχανισμό, που δεν είναι επί της ουσίας τόσο προβλεπτικός όσο η ορολογία αφήνει να εννοηθεί (predictive models) αλλά, στοχεύει στην παραγωγή σεναρίων ουτώς ώστε να προβούμε στο decision making. Προφανώς και τέτοιου είδους μοντέλα εμπεριέχουν ιδιαίτερα πολύπλοκα μαθηματικά (ειδικά όταν πρόκειται να κατασκευαστούν για μεγάλες επιχειρήσεις), κρίνονται όμως απαραίτητα ακόμα και για μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, σε μια πιο απλή έστω δομή.

Τα δεδομένα που χρησιμοποιούν μπορούν να είναι:

• Ο ημερήσιος ή μηνιαίος τζίρος.
• Τα ημερήσια ή μηνιαία έξοδα (κοστολογημένα με τη λογική “κέντρων κόστους”).
• Ο μέγιστος χρόνος πληρωμής των υποχρεώσεων και των απαιτήσεων.
• Το επιτόκιο δανεισμού.
• Ο πληθωρισμός.
• Η μέση μηνιαία τιμή του πετρελαίου και πολλά άλλα.

Σε ειδικές περιπτώσεις επιχειρήσεων θα μπορούσε να ενδιαφέρει:

• Πόσες φορές έβρεξε μέσα στο μήνα.
• Ο χρόνος που απαιτείται για να μεταβεί κάποιος πεζός στον κοντινότερο σταθμό μετρό από την επιχείρηση.

Παρατηρεί λοιπόν κανείς ότι μια επιχείρηση μπορεί να επηρεάζεται από παράγοντες που δεν έχουν καν σκεφτεί οι ίδιοι οι επιχειρηματίες οι οποίοι, λειτουργώντας ως υπάλληλοι στις ίδιες τους τις επιχειρήσεις αγνοούν, παρασυρόμενοι από την δουλειά καθ’ αυτή, τον πραγματικό τους ρόλο που δεν είναι άλλος από τον σχεδιασμό. Πρώτιστο μέλημα του κάθε επιχειρηματία είναι να συγκεντρώσει και να καταγράψει όλους εκείνους τους παράγοντες που θεωρεί ότι επηρεάζουν την κερδοφορία της επιχείρησής του. Είναι δεδομένο ότι μεγάλες επιχειρήσεις με εξαγωγικό χαρακτήρα επηρεάζονται και από μακροοικονομικά στοιχεία όπως ο ρυθμός ανάπτυξης, ο πληθωρισμός, το ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών και πολλά άλλα. Όλες αυτές οι μεταβλητές μπορούν να αξιολογηθούν έτσι, ώστε το μοντέλο να αποτυπώσει ποιες είναι οι πραγματικά σημαντικές (principal components analysis). Γνωρίζοντας κάτι τέτοιο, μας βοηθά στην ουσιαστική αξιολόγηση του ρίσκου.

Υπάρχουν πολλοί επιχειρηματίες που πιστεύουν στην καλή ή κακή τύχη. Υπάρχουν άλλοι που πιστεύουν στις σωστές επιλογές ως απότοκα ενός μοντέλου, μιας μεθόδου. Σε ένα τόσο ανταγωνιστικό περιβάλλον ο παράγοντας τύχη δε θα πρέπει να αποτελεί δικαιολογία. Ας σκεφτούμε λοιπόν πρώτα, ας σχεδιάσουμε κι ας επιχειρήσουμε.

Καλή επιτυχία!